Rekeningrijden - goed idee?
3 december 2025
Embedded Files
De formerende partijgen D'66 en CDA willen rekeningrijden invoeren. Wat is het en wat is de bestocratische kijk daarop?
Rekeningrijden - wat is het?
Rekeningrijden is een systeem waarbij autobezitters niet betalen voor bezit van een auto (zoals met motorrijtuigenbelasting), maar voor het gebruik: per gereden kilometer — eventueel aangevuld met extra heffing op basis van tijdstip (spits), locatie, en/of type auto/uitstoot.
Het idee is dat wie veel rijdt — vooral in drukke periodes of vervuilende omstandigheden — meer betaalt; wie weinig rijdt, of schone auto’s gebruikt, betaalt (relatief) minder.
Het idee is dat wie veel rijdt — vooral in drukke periodes of vervuilende omstandigheden — meer betaalt; wie weinig rijdt, of schone auto’s gebruikt, betaalt (relatief) minder.
Wat willen D'66 en CDA?
Niet zomaar een simplistisch kilometer-teller-systeem: de heffing moet afhangen van gebruik, plaats en tijd. Dus betalen in de spits en/of in drukke gebieden zou duurder moeten zijn dan in rustige tijden/gebieden.
Tegelijkertijd willen zij dat de bestaande autobelastingen (zoals wegenbelasting / motorrijtuigenbelasting) op de schop gaan: betalen naar bezit moet verdwijnen of sterk wijzigen.
Met die hervorming moet het systeem eerlijker worden, en ook beter passen bij het groeiende aandeel elektrische auto’s (die nu weinig of geen brandstofaccijns betalen) — anders loopt de schatkist inkomsten mis.
Waar is discussie over?
Hoe rekening gehouden zal worden met mensen in landelijke gebieden of met weinig OV-alternatieven — die kunnen onevenredig benadeeld worden. Sommige teksten suggereren dat regio’s met weinig OV “ontzien” moeten worden.
Hoe de tarieven precies zullen verschillen per kilometer, per tijdstip en per locatie.
De uitvoerbaarheid, privacy (hoe registreren we gereden kilometers, wie controleert dat), en solidariteit: wie rijdt relatief veel en wie weinig, wie profiteert of verliest.
Bestocratische kijk op rekeningrijden
Elk voorstel wordt binnen de bestocratie getoetst met het Bestocratische Wiel van Vooruitgang. De overkoepelende vraag is steeds: wordt Nederland er beter van? Met andere woorden: werkt het?
Goed plan van burgers en bedrijven?
Nergens is vastgelegd dat rekeningrijden budgetair neutraal wordt uitgevoerd. Daarmee wordt het pakket aan mobiliteitremmers verder verzwaard: brandstofaccijnzen, tol, stijgende parkeertarieven, BPM, wegenbelasting, btw.
Per saldo gaan burgers en bedrijven méér betalen, ten koste van mobiliteit, bereikbaarheid en economische dynamiek. Het is extra zand in de raderen.
Bestocratie ziet dergelijke maatregelen als het gevolg van een fout uitgangspunt: de overheid beschouwt mobiliteit als iets dat moet worden ingedamd, terwijl mobiliteit juist essentieel is voor vrijheid, economie en gelijke kansen.
Uitvoerbaarheid?
Bestocratie hecht sterk aan eenvoud en uitvoerbaarheid. Rekeningrijden zoals nu voorgesteld — gedifferentieerd naar gebruik, plaats en tijd — is complex, bureaucratisch en kostbaar. De staat heeft geen sterke staat van dienst bij grote ICT-projecten. Het Duitse voorbeeld is illustratief: daar liep de invoering van tolheffing vast omdat de uitvoeringskosten dreigden hoger te worden dan de opbrengsten.
Effectiviteit?
Als het doel is om het milieu te dienen zónder de economie te schaden, dan is rekeningrijden een slecht instrument. Waarom?
Het maakt schoon rijden duurder: de staat wil teruglopende inkomsten uit EV’s compenseren.
Minder rijden is per saldo niet schoner wanneer financiële prikkels om schoon te rijden verdwijnen.
We betalen nu al voor gebruik: accijnzen, btw, tol, parkeerkosten. De veelrijder betaalt automatisch meer; in drukke gebieden zijn parkeertarieven al hoger.
De koopkrachtigste automobilist draagt nu reeds het meest bij via alle mobiliteitsbelastingen.
Eerlijker?
Rekeningrijden wordt vaak als “eerlijker” gepresenteerd, maar dat beeld is misleidend:
Duurder voelt niet eerlijker, zeker niet voor lagere inkomens of mensen zonder OV-alternatief.
De veelrijder betaalt al meer — nog meer is niet per definitie eerlijker.
De staat haalt structureel meer op bij automobilisten, wat de lastenverdeling ongelijker maakt.
Alternatieven bestaan: de overheid kan ook efficiënter werken, kosten verlagen of mobiliteit vergroten, zodat de economie — en daarmee de belastinginkomsten — groeit.
Bestocratisch alternatief
Geen rekeningrijden, maar:
verduurzamen van mobiliteit
belonen in plaats van straffen
één helder systeem (KoopTaks) dat stuurt op duurzaamheid i.p.v. gebruik
lagere drempels voor deelname aan verkeer en economie
Bestocratie pleit dus niet voor betalen-per-kilometer, maar voor een impact-gebaseerd systeem waarbij vervuiling wordt belast, niet beweging.
Waarom KoopTaks eenvoudiger en effectiever is dan rekeningrijden
De btw-vervangende KoopTaks — met een 40%-tarief voor vervuilende brandstoffen en niet-duurzame technologie en lagere tarieven voor schoon verreden kilometers en duurzame technologie — is een eenvoudige en zeer effectieve gedragsturende maatregel. Ze vervangt de huidige wirwar aan belastingen en heffingen, en stimuleert direct de overgang naar schone mobiliteit.
Rekeningrijden belast beweging - KoopTaks belast vervuiling
Rekeningrijden vereist een duur meet- en controlesysteem (bureaucratie; privacy in het geding)
Rekeningrijden treft de verkeerde groepen (mensen buiten de Randstad, op het platteland, lage inkomens, mensen zonder OV-alternatief, noodzakelijke verplaatsing)
Rekeningrijden stimuleert schone technologie onvoldoende - KoopTaks maakt schone voertuigen relatief goedkoper.
Rekeningrijden remt de economie - KoopTaks verlaagt juist drempels voor schone mobiliteit en biedt een uitweg
Samenvattend
Rekeningrijden beloont stilstand; KoopTaks beloont verduurzaming
Page updated
Google Sites
Report abuse